Overview
Παρά την πρόσκαιρη επίδραση της οικονομικής ύφεσης των ετών 2012-2015, η τελική κατανάλωση ενέργειας στην Κύπρο ήταν υψηλότερη το 2018 από ό,τι το 2000. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση της ζήτησης ενέργειας στις μεταφορές και τα κτίρια (οικιστικά και εμπορικά). Αντίθετα, η συνεισφορά της βιομηχανίας στην ενεργειακή κατανάλωση ελαττώθηκε, τόσο λόγω της σταδιακής μείωσης του ποσοστού της βιομηχανίας στη συνολική οικονομική δραστηριότητα, όσο και της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης μεγάλων βιομηχανικών μονάδων.
Figure 1: Final energy consumption by sector (normal climate)
Source: ODYSSEEΟ τεχνικός δείκτης ενεργειακής απόδοσης στην Κύπρο έχει βελτιωθεί κατά περίπου 25% μεταξύ των ετών 2000 και 2018, χάρη σε βελτιώσεις στην ενεργειακή αποδοτικότητα σε όλους τους τομείς της οικονομίας - κτήρια, βιομηχανία και μεταφορές. Η μεγαλύτερη συγκριτικά βελτίωση παρατηρήθηκε στον βιομηχανικό τομέα, όπου ο μεγαλύτερος καταναλωτής τελικής ενέργειας - η τσιμεντοβιομηχανία - προέβη σε μεγάλες επενδύσεις που αύξησαν πολύ αισθητά την ενεργειακή αποδοτικότητα του κλάδου. Στο άλλο άκρο, ο τομέας των μεταφορών - τόσο των οδικών όσο και των εναέριων - σημείωσε τη χαμηλότερη βελτίωση στην ενεργειακή απόδοση. Κατά τα τελευταία έτη (2015-2018) σημειώθηκε στασιμότητα και στην ενεργειακη απόδοση του οικιακού και του τριτογενούς τομέα της οικονομίας.
Figure 2: Technical Energy Efficiency Index
Source: ODYSSEETable 1: Sample of cross-cutting measures
| Measures | NEEAP measures | Description | Expected savings, impact evaluation | More information available |
|---|---|---|---|---|
| Οδικός φωτισμός | yes | Replacement of existing lighting systems in public roads (motorways and local roads) with new, more efficient ones, in the period 2018-23. | 20 TJ energy savings by 2023, 4.2 kt CO2 emission reductions by 2023 | Link |
| Net billing για συμπαραγωγή | yes | Applies to commercial, industrial and public administration consumers for the installation of HECHP systems of up to 5 MW mainly for covering their own consumption | 70 TJ energy savings by 2030, 6.1 kt CO2 emission reductions by 2030 | Link |
| Πρόσβαση σε χρηματοδότηση για ενεργειακές επενδύσεις (Fund of Funds) | yes | Low-interest loans by private banks to cover the capital cost for implementing energy efficiency investments. Target groups are households, SMEs and public sector | 210 TJ energy savings by 2023, 18.4 kt CO2 emission reductions by 2023 | Link |
Buildings
Η ενεργειακή απόδοση στον κτιριακό τομέα της Κύπρου άρχισε να βελτιώνεται σταθερά από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 λόγω της υιοθέτησης κανονισμών ενεργειακής απόδοσης από την περίοδο εκείνη, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ. Παρόλα αυτά, η κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση εξακολουθεί να αυξάνεται, καθώς ο αυξανόμενος αριθμός κτιρίων, το αυξανόμενο μέγεθος των κατοικιών και η αυξημένη χρήση συστημάτων θέρμανσης χώρου στα σύγχρονα κτήρια υπερισχύουν των βελτιώσεων στην ενεργειακή απόδοση.
Figure 3: Energy consumption of space heating per m2 (normal climate)
Source: ODYSSEEFigure 4: Energy consumption per dwelling by end-use (except space heating)
Source: ODYSSEEΗ συμμετοχή των διαφόρων τελικών χρήσεων ενέργειας στον οικιακό τομέα μειώθηκε ελαφρώς μεταξύ 2000 και 2018, ως αποτέλεσμα της βελτιωμένης ενεργειακής απόδοσης των νέων κτιρίων και του περιορισμένου αριθμού ενεργειακών αναβαθμίσεων σε υφιστάμενα κτίρια. Οι ηλεκτρικές συσκευές συνεισφέρουν το μεγαλύτερο μερίδιο στην τελική κατανάλωση ενέργειας, και δεύτερη στη σειρά είναι η παραγωγή ζεστού νερού - η οποία ικανοποιείται κατά κύριο λόγο από ηλιακούς θερμοσίφωνες.
Figure 5: Main drivers of the energy consumption variation of households
Source: ODYSSEEΗ βελτίωση στην ενεργειακή απόδοση των οικιστικών κτιρίων δεν ήταν αρκετή για να αντισταθμίσει την αύξηση στον αριθμό και στο μέγεθος των κατοικιών, και κατά συνέπεια η τελική κατανάλωση ενέργειας των νοικοκυριών αυξήθηκε μεταξύ 2000 και 2018.
Figure 6: Energy and electricity consumption per employee (normal climate)
Source: ODYSSEEΗ κατανάλωση ενέργειας ανά εργαζόμενο στον τριτογενή τομέα άρχισε να μειώνεται ουσιαστικά μετά το 2010. Οι αυξομειώσεις στον δείκτη αυτόν κατά τη διάρκειας της περιόδου πρέπει να αποδοθούν αφενός στις διακυμάνσεις της οικονομικής δραστηριότητας και αφετέρου σε πρόσκαιρες μεταβολές των τιμών ενέργειας, που επηρεάζουν τη ζήτηση. Η βελτίωση των τελευταίων χρόνων μπορεί να αποδοθεί σε συνδυασμό των επιδράσεων της οικονομικής κρίσης το 2012-2015 και βελτιώσεων στην ενεργειακή απόδοση συσκευών και κτηρίων. Ο τριτογενής τομέας ικανοποιεί τις ενεργειακές του ανάγκες κατά περισσότερο από 80% με ηλεκτρισμό.
Table 2: Sample of policies and measures implemented in the building sector
| Measures | Description | Expected savings, impact evaluation | More information available |
|---|---|---|---|
| Έξυπνοι μετρητές ηλεκτρισμού | The measure concerns the gradual installation of 400,000 electricity smart meters on the building stock of the country between the period 2021-2027 | 70 TJ annual energy savings, 6.1 kt annual CO2 emission reduction by 2030 | Link |
| Μειωμένος ΦΠΑ για ενεργειακές ανακαινίσεις οικιών | Since December 2015, renovations of private residences are subject to a VAT rate of 5% instead of the standard VAT rate of 19%. The renovations subject to reduced VAT include thermal insulation of external walls and replacement of doors and windows of the building. | Link | |
| Πρόσβαση σε δανειακά κεφάλαια | Low-Interest Loans Provided by the Cyprus Cooperative Bank | 13,5 TJ annual energy savings, 1.52 kt annual CO2 emission reduction in 2020 | Link |
| Σχέδια χορηγιών για ενεργειακές αναβαθμίσεις | Renovations of existing dwellings are co-funded by this scheme. They address Individual energy efficiency measures in public buildings and dwellings. | 1.56 PJ cumulative energy savings by 2025 | Link |
Transport
Ο τομέας των μεταφορών είναι υπεύθυνος για τη μισή τελική ζήτηση ενέργειας στην Κύπρο. Αυτό οφείλεται στο ότι α) η χώρα είναι νησί, οπότε όλες οι διεθνείς επιβατικές μεταφορές γίνονται με αεροπλάνα που είναι ενεργοβόρα μεταφορικά μέσα, και β) η χρήση των δημόσιων μέσων μεταφοράς παραμένει πολύ χαμηλή, παρά τις πρόσφατες σημαντικές επενδύσεις σε δημόσια λεωφορεία.
Figure 7: Transport energy consumption by mode
Source: ODYSSEEΤα μερίδια τελικής κατανάλωσης ενέργειας στον τομέα των μεταφορών ακολουθούν τα αντίστοιχα μερίδια στη χρήση μεταφορικών μέσων. Αυτοκίνητα και αερομεταφορές κυριαρχούν, ενώ η χρήση δημόσιων μέσων μεταφοράς (λεωφορείων) έχει παραμείνει στάσιμη.
Figure 8: Modal split of inland passenger traffic
Source: ODYSSEEΠαρά τις σημαντικές επενδύσεις σε δημόσια μέσα μεταφοράς κατά την τελευταία δεκαετία, οι επιβατικές μεταφορές εξακολουθούν να ικανοποιούνται εκτελούνται σε συντριπτικό ποσοστό από ιδιωτικά αυτοκίνητα.
Figure 9: Modal split of inland freight traffic
Source: ODYSSEEΟι εμπορευματικές μεταφορές εκτελούνται αποκλειστικά από φορτηγά.
Figure 10: Main drivers of the energy consumption variation in transport
Source: ODYSSEEΗ συνολική τελική κατανάλωση ενέργειας του τομέα των μεταφορών αυξήθηκε κατά 25% την περίοδο 2000-2018, κυρίως λόγω της αύξησης στον αριθμό αυτοκινήτων και φορτηγών, της ανόδου στη δραστηριότητα των αερομεταφορών και της και έλλειψης προόδου στη χρήση δημόσιων μεταφορικών μέσων. Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των νέων οχημάτων αντιστάθμισε μόνο εν μέρει την αύξηση στη συνολική ζήτηση ενέργειας.
Table 3: Sample of policies and measures implemented in the transport sector
| Measures | Description | Expected savings, impact evaluation | More information available |
|---|---|---|---|
| Φορολογία οχημάτων με βάση τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα | Annual circulation taxes are mainly calculated on the basis of a vehicle's certified CO2 emission levels. The CO2 component was strengthened in 2019. | Link |
Industry
Η βιομηχανική δραστηριότητα στην Κύπρο υποχωρεί τα τελευταία χρόνια. Ως παοτέλεσμα, η κατανάλωση ενέργειας του κλάδου μειώθηκε μεταξύ 2000-2018, κάτι που επιταχύνθηκε από τις πολύ σημαντικές επενδύσεις που έγιναν για ενεργειακή αναβάθμιση, ιδίως στην τσιμεντοβιομηχανία.
Figure 11: Final energy consumption of industry by branch
Source: ODYSSEEΟ βασικός καταναλωτής τελικής ενέργειας στην κυπριακή βιομηχανία είναι ο κλάδος των μη μεταλλικών ορυκτών, με κυρίαρχη την τσιμεντοβιομηχανία. Χάρη στις σημαντικές επενδύσεις αναβάθμισης του τσιμεντοποιείου, η κατανάλωση ενέργειας του κλάδου - και όλου του δευτερογενούς τομέα της κυπριακής οικονομίας - υποχώρησε σημαντικά.
Figure 12: Unit consumption of energy‐intensive products (toe/t)
Source: ODYSSEEΗ ειδική κατανάλωση ενέργειας στην τσιμεντοβιομηχανία σημείωσε συνεχή πτώση κατά την περίοδο 2000-2018. Η αύξηση που παρατηρήθηκε μετά το 2012 οφείλεται στον αυξημένο παρονομαστή (όγκος παραγωγής), λόγω της αυξημένης παραγωγής κλίνκερ στο τσιμεντοποιείο για εξαγωγή. Η παραγωγή τσιμέντου κατά την περίοδο 2013-2015 ήταν πολύ μειωμένη λόγω της υποχώρησης της οικονομικής δραστηριότητας της εγχώριας κατασκευαστικής βιομηχανίας.
Figure 13: Main drivers of the energy consumption variation in industry
Source: ODYSSEEΠαρά το ότι η συνολική οικονομική δραστηριότητα και η δομή της βιομηχανικής παραγωγής παρέμειναν ουσιαστικά σταθερές μεταξύ 2000 και 2018, η τελική κατανάλωση ενέργειας υποχώρησε αισθητά την περίοδο αυτή, κυρίως χάρη στις επενδύσεις του τσιμεντοποιείου, και δευτερευόντως λόγω των χορηγιών που δόθηκαν στην κυπριακή βιομηχανία για ενεργειακές αναβαθμίσεις.
Table 4: Sample of policies and measures implemented in the industry sector
| Measures | Description | Expected savings, impact evaluation | More information available |
|---|---|---|---|
| Ενεργειακοί Έλεγχοι | Apart from organisaitons that are legally obliged to conduct energy audits, grants have been available to other businesses for voluntary energy audits and the implementation of recommendations included the energy audit report. | 25 TJ energy savings by 2020, 3.6 kt CO2 reduced by 2020 | energy.gov.cy |
